22 Mart 2008 Cumartesi

ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARDA RENK KAVRAMI ÖĞRETİMİ

Amaçlar

Uzun Dönemli Amaç : Öğrenci çevresindeki karışık renkli nesnelerin arasından istenilen rengin bölümlerini beş kezden dördünde gösterir.

Alt Amaçlar :

1-Öğrenci verilen dört değişik renkte (kırmızı, sarı, mavi ve yeşil) aynı tip dört nesne arasından istenilen rengi beş kezden dördünde gösterir.

2-Öğrenci verilen dört değişik renkte (kırmızı, sarı, mavi ve yeşil) farklı tip dört nesne arasından istenilen rengi beş kezden dördünde gösterir.

3-Öğrenci çevresindeki karışık renkli nesnelerin arasından istenilen rengin bölümlerini beş kezden dördünde gösterir.


Öğretime Hazırlık : Öğretmen öğretim sırasında kullanacağı araçları kapalı bir kutunun içinde, yere kendi sandalyesinin yanına koyar. Daha sonra öğretmen ve öğrenci masada karşılıklı olarak otururlar. Öğretmen öğrenciye çalışacakları rengi söyler. Öğrenci yerdeki kutunun içindeki araçlara bakmak isterse izin verilir.

KIRMIZI RENGİN ÖĞRETİMİ

AMAÇ 1’İN ÖĞRETİMİ

Kullanılacak Araçlar: Öğretimde kullanılacak araç setleri aşağıda verilmiştir.

1-Birer tane kırmızı ve sarı düğme
2-Birer tane kırmızı ve yeşil balon
3-Birer tane kırmızı ve mavi toka
4-Birer tane kırmızı ve sarı çorap
5-Birer tane kırmızı ve yeşil elişi kağıdı

Öğretim sonunda değerlendirmede kullanılacak araç setleri aşağıda verilmiştir.

1-Birer tane kırmızı ve sarı çivi
2-Birer tane kırmızı ve yeşil yün yumağı
3-Birer tane kırmızı ve pastel boya
4-Birer tane kırmızı ve yeşil lego parçası
5-Birer tane kırmızı ve sarı silindir

Öğretmen birinci araç setini kutudan çıkarır (bir kırmızı, bir sarı düğme). “Bana bak” diyerek öğrencinin dikkatini kendisine çeker. Eline kırmızı düğmeyi alır, ”bu kırmızı” der ve masaya koyar. Sonra sarı renkteki düğmeyi eline alır ve “bu kırmızı değil” diyerek kırmızı düğmeyle aynı hizaya, biraz uzağa koyar. Öğretmen daha sonra öğrenciye “hangisi kırmızı, kırmızı olanı göster”der. 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise aferin, çok güzel, bravo, alkış gibi ödüllerden, öğrenci için pekiştireç etkisi yaptığı daha önceden belirlenen biri kullanılır. Öğretmen daha sonra “hangisi kırmızı değil, kırmızı olmayanı göster” der ve yine 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise önceden belirlenen pekiştireç kullanılır. Öğrencinin tepkisi yanlış ise; öğretmen çocuğa olumsuz bir söz söylemeden, aynı araç setiyle öğretime geri döner.

Bu işlem, öğretim için kullanılacak beş farklı araç setiyle, öğrenci her araç setinde kırmızı ve kırmızı olmayanları doğru olarak gösterinceye kadar devam eder.
Kırmızı kavramının farklı örnekleriyle değerlendirmeye geçilir. Öğretmen değerlendirmede kullanacağı beş farklı araç setinden birincisini kutudan çıkarır ve birinci araç setini masaya yanyana koyar (bir kırmızı-bir sarı çivi). Öğrenciye “masadaki çivilere bak ve kırmızı olanı göster”der. 1-2 saniye bekler. Öğrenci doğru tepki verirse, daha önceden belirlenmiş olan aferin, çok güzel, bravo gibi pekiştireçlerden birini kullanır. Sonra öğrenciye “şimdi kırmızı olmayanı göster” der. 1-2 saniye bekler. Öğrenci doğru tepki verirse yine pekiştirilir. Eğer öğrenci yanlış tepki verirse, öğretmen hiçbir şey söylemeden değerlendirmede kullandığı birinci araç setiyle öğretime geri döner. Sonra değerlendirmede kullanılan diğer araç setleriyle değerlendirmeye devam edilir.

AMAÇ 2’NİN ÖĞRETİMİ

Kullanılacak Araçlar : Öğretimde kullanılacak araç setleri aşağıda verilmiştir.

1-Bir kırmızı düğme-bir sarı balon
2-Bir kırmızı toka-bir yeşil düğme
3-Bir kırmızı çorap-bir sarı düğme
4-Bir kırmızı elişi kağıdı-bir mavi toka
5-Bir kırmızı balon-bir yeşil elişi kağıdı


Öğretim sonu değerlendirmede kullanılacak araç setleri aşağıda verilmiştir.

1-Bir kırmızı çivi-bir yeşil yün yumağı
2-Bir kırmızı pastel boya-bir sarı çivi
3-Bir kırmızı lego parçası-bir mavi pastel boya
4-bir kırmızı silindir-bir sarı yün yumağı
5-bir kırmızı yün yumağı-bir yeşil lego parçası

Öğretmen birinci araç setini kutudan çıkarır (bir kırmızı düğme-bir sarı balon). “Bana bak” diyerek öğrencinin dikkatini kendisine çeker. Eline kırmızı düğmeyi alır, ”bu kırmızı” der ve masaya koyar. Sonra sarı balonu eline alır ve “bu kırmızı değil” diyerek kırmızı düğmeyle aynı hizaya, biraz daha uzağa koyar. Öğretmen daha sonra öğrenciye “hangisi kırmızı, kırmızı olanı göster” der. 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise aferin, çok güzel, bravo, alkış gibi ödüllerden, öğrenci için pekiştireç etkisi yaptığı daha önceden belirlenen biri kullanılır. Öğretmen daha sonra “hangisi kırmızı değil, kırmızı olmayanı göster” der ve yine 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise, önceden belirlenen pekiştireç kullanılır. Öğrencinin tepkisi yanlış ise, öğretmen çocuğa olumsuz bir söz söylemeden, aynı araç setiyle öğretime geri döner.

Öğrenci bir araç setiyle sorulan sorulara doğru tepki verdiğinde, hemen ikinci araç setiyle öğretime geçilir. Öğrenci yanlış tepki verdiğinde, aynı araç setiyle doğru tepki alınıncaya kadar öğretime devam edilir.

Öğretim sırasında kullanılan bütün araç setleri kavramın sunulmasından sonra kırmızı olanlar alt alta, kırmızı olmayanlar alt alta gelecek şekilde masanın bir tarafında sıralanırlar.

Kırmızı kavramının farklı örnekleriyle değerlendirmeye geçilir. Öğretmen değerlendirmede kullanacağı beş farklı araç setinden birincisini kutudan çıkarır ve ikinci araç setini masaya yanyana koyar(bir kırmızı çivi-bir yeşil yün yumağı). Öğrenciye “masadaki araçlara bak ve kırmızı olanı göster” der. 1-2 saniye bekler. Öğrenci doğru tepki verirse, daha önceden belirlenmiş olan aferin, çok güzel, bravo, alkış gibi pekiştireç etkisi olan ödüllerden birini kullanır. Sonra öğrenciye “şimdi kırmızı olmayanı göster” der, 1-2 saniye bekler. Öğrenci doğru tepki verirse yine pekiştirilir. Eğer öğrenci yanlış tepki verirse, öğretmen hiçbir şey söylemeden değerlendirmede kullandığı birinci araç setiyle öğretime geri döner.



AMAÇ 3’ÜN ÖĞRETİMİ

Kullanılacak Araçlar : Öğretimde kullanılacak araçlar aşağıda verilmiştir.

1-Üzerinde yeşil, kırmızı, açık kahve, siyah renkli bölümlerin olduğu bebek.
2-Üzerinde kırmızı, beyaz, yeşil ve toprak renginin bulunduğu saksı içinde çiçek.
3-Üzerinde kırmızı, sarı, mavi, beyaz renkli bölümlerin bulunduğu biblo.
4-Üzerinde kırmızı, beyaz, siyah ve cam renkli bölümlerin bulunduğu fener.

Öğretim sonu değerlendirmede kullanılacak araçlar aşağıda verilmiştir.

1-Üzerinde kırmızı, sarı, mavi, yeşil ve beyaz renkli bölümlerin olduğu ev maketi.
2-Üzerinde kırmızı, sarı ve beyaz renkli bölümlerin bulunduğu yapma tavuk.
3-Üzerinde kırmızı, beyaz ve ağaç renkli bölümlerin olduğu bayrak.
4-Üzerinde kırmızı, sarı, mavi, yeşil, beyaz ve siyah renkli bölümlerin bulunduğu kitap sayfası.
5-Üzerinde kırmızı, sarı, mavi, yeşil boncukların bulunduğu bir kolye.

Öğretmen birinci aracı kutudan çıkarır (bebek). “Buna bak” diyerek, öğrencinin dikkatini kendisine çeker. Bebeğin pantolonunu göstererek, ”bu kırmızı” der. Daha sonra öğrenciye “haydi bakalım sen göster, bu bebeğin kırmızı olan yerini” der. 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise öğrenci için pekiştireç etkisi yaptığı daha önceden belirlenen pekiştireçlerden biri kullanılır. Öğretmen daha sonra “bebeğin kırmızı olmayan yerini göster” der ve yine 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise, yine pekiştireç kullanılır. Öğrencinin tepkisi yanlış ise, öğretmen çocuğa olumsuz bir söz söylemeden, aynı araçla öğretime geri döner.
Öğrenci bir araçla sorulan sorulara doğru tepki verdiğinde, hemen ikinci araçla öğretime geçilir. Öğrenci yanlış tepki verdiğinde aynı araçla doğru tepki alınıncaya kadar öğretime devam edilir. bu işlem, öğretim için kullanılacak beş farklı araçla öğrenci her araçta kırmızı ve kırmızı olmayan yerleri doğru olarak gösterinceye kadar devam eder. Öğretim sırasında kullanılan bütün araçlar kavramın sunulmasından sonra masanın bir tarafında sıralanırlar.

Kırmızı kavramının farklı örnekleriyle değerlendirmeye geçilir.

NOT: Diğer renklerin öğretiminde de bu öğretim modeli uygulanır.

BÜYÜK KAVRAMININ ÖĞRETİMİ
Amaçlar

Uzun Dönemli Amaç : Öğrenci çevresindeki iki nesneden büyük olanı beş kezden dördünde gösterir.

Alt Amaçlar :

1-Öğrencinin iki farklı büyüklükte olan iki nesne arasından büyük olanı göstermesi.
2-Öğrencinin iki farklı büyüklükte farklı tipte iki nesne arasından büyük olanı göstermesi.
3-Öğrencinin çevresindeki iki nesneden büyük olanını göstermesi.

Öğretime Hazırlık : Öğretmen öğretim sırasında kullanacağı araçları kapalı bir kutunun içinde,yere kendi sandalyesinin yanına koyar. Daha sonra öğretmen ve öğrenci masada karşılıklı olarak otururlar. Öğretmen öğrenciye çalışacakları kavramı söyler. Öğrenci yerdeki kutunun içindeki araçlara bakmak isterse izin verilir.

AMAÇ 1’İN ÖĞRETİMİ
Kullanılacak Araçlar: Öğretimde kullanılacak araç setleri aşağıda verilmiştir.

1-Bir büyük bir küçük yeşil silindir.
2-Bir büyük bir küçük metal kase.
3-Bir büyük bir küçük kırmızı renkli iki tahta daire.
4-Bir büyük bir küçük iki tahta boncuk.
5-Bir büyük bir küçük sarı renkli küp.

Öğretim sonunda değerlendirmede kullanılacak araç setleri aşağıda verilmiştir.

1-Bir büyük bir küçük iki araba şekli.
2-Bir büyük bir küçük iki beyaz lego parçası.
3-Bir büyük bir küçük plastik levha.
4-Bir büyük bir küçük kırmızı renkli iki boncuk.
5-Bir büyük bir küçük sarı renkte iki silindir.





Öğretmen birinci araç setini kutudan çıkarır (bir büyük bir küçük iki yeşil silindir). “Bana bak” diyerek öğrencinin dikkatini kendisine çeker. Eline büyük silindiri alır, ”bu büyük” der ve masaya koyar. Sonra küçük silindiri eline alır ve “bu büyük değil” diyerek büyük silindir ile aynı hizaya, biraz uzağa koyar. Öğretmen daha sonra öğrenciye “hangisi büyük, büyük olanı göster”der. 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise aferin, çok güzel, bravo, alkış gibi ödüllerden, öğrenci için pekiştireç etkisi yaptığı daha önceden belirlenen biri kullanılır. Öğretmen daha sonra “hangisi büyük değil, büyük olmayanı göster” der ve yine 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise önceden belirlenen pekiştireç kullanılır. Öğrencinin tepkisi yanlış ise; öğretmen çocuğa olumsuz bir söz söylemeden, aynı araç setiyle öğretime geri döner.

Bu işlem, öğretim için kullanılacak beş farklı araç setiyle, öğrenci her araç setinde büyük ve büyük olmayanları doğru olarak gösterinceye kadar devam eder.
Büyük kavramının farklı örnekleriyle değerlendirilmeye geçilir. Öğretmen değerlendirmede kullanacağı beş farklı araç setinden birincisini kutudan çıkarır ve birinci araç setini masaya yanyana koyar (bir büyük bir küçük araba şekli). Öğrenciye “masadaki arabalara bak ve büyük olanı göster”der. 1-2 saniye bekler. Öğrenci doğru tepki verirse pekiştireçlerden biri kullanır. Sonra öğrenciye “şimdi büyük olmayanı göster” der. 1-2 saniye bekler. Öğrenci doğru tepki verirse yine pekiştirilir. Eğer öğrenci yanlış tepki verirse, öğretmen hiçbir şey söylemeden değerlendirmede kullandığı birinci araç setiyle öğretime geri döner. Sonra değerlendirmede kullanılan diğer araç setleriyle değerlendirmeye devam edilir.


AMAÇ 2’NİN ÖĞRETİMİ

Kullanılacak Araçlar : Öğretimde kullanılacak araç setleri aşağıda verilmiştir.

1- İki farklı büyüklükte bir kırmızı bir sarı silindir.
2- İki farklı büyüklükte bir metal bir plastik kase.
3- İki farklı büyüklükte bir kırmızı bir sarı iki tahta daire.
4- İki farklı büyüklükte biri tahta biri sarı plastik boncuk.
5- İki farklı büyüklükte bir sarı bir kırmızı iki küp.

Öğretim sonu değerlendirmede kullanılacak araç setleri aşağıda verilmiştir.

1- İki farklı büyüklükte bir sarı bir kırmızı iki araba şekli.
2- İki farklı büyüklükte bir beyaz bir kırmızı iki lego parçası.
3- İki farklı büyüklükte bir beyaz bir yeşil iki plastik levha.
4- İki farklı büyüklükte bir mavi bir kırmızı iki boncuk.
5- İki farklı büyüklükte bir yeşil bir sarı iki silindir.

Öğretmen birinci araç setini kutudan çıkarır (İki farklı büyüklükte bir kırmızı bir sarı silindir). “Bana bak” diyerek öğrencinin dikkatini kendisine çeker. Eline büyük silindiri alır, ”bu büyük” der ve masaya koyar. Sonra küçük silindiri eline alır ve “bu büyük değil” diyerek büyük silindir aynı hizaya, biraz daha uzağa koyar. Öğretmen daha sonra öğrenciye “hangisi büyük, büyük olanı göster” der. 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise aferin, çok güzel, bravo, alkış gibi ödüllerden, öğrenci için pekiştireç etkisi yaptığı daha önceden belirlenen biri kullanılır. Öğretmen daha sonra “hangisi büyük değil, büyük olmayanı göster” der ve yine 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise, önceden belirlenen pekiştireç kullanılır. Öğrencinin tepkisi yanlış ise, öğretmen çocuğa olumsuz bir söz söylemeden, aynı araç setiyle öğretime geri döner.

Öğrenci birinci araç setiyle sorulan sorulara doğru tepki verdiğinde, hemen ikinci araç setiyle öğretime geçilir. Öğrenci yanlış tepki verdiğinde, aynı araç setiyle doğru tepki alınıncaya kadar öğretime devam edilir.

Öğretim sırasında kullanılan bütün araç setleri kavramın sunulmasından sonra büyük olanlar alt alta, büyük olmayanlar alt alta gelecek şekilde masanın bir tarafında sıralanırlar.

Büyük kavramının farklı örnekleriyle değerlendirilmeye geçilir. Öğretmen değerlendirmede kullanacağı beş farklı araç setinden birincisini kutudan çıkarır ve ikinci araç setini masaya yanyana koyar (İki farklı büyüklükte bir sarı bir kırmızı araba şekli). Öğrenciye “masadaki arabalara bak ve büyük olanı göster” der. 1-2 saniye bekler. Öğrenci doğru tepki verirse pekiştireçlerden biri kullanır. Sonra öğrenciye “şimdi büyük olmayanı göster” der, 1-2 saniye bekler. Öğrenci doğru tepki verirse yine pekiştirilir. Eğer öğrenci yanlış tepki verirse, öğretmen hiçbir şey söylemeden değerlendirmede kullandığı birinci araç setiyle öğretime geri döner.


AMAÇ 3’ÜN ÖĞRETİMİ

Kullanılacak Araçlar : Öğretimde kullanılacak araçlar aşağıda verilmiştir.

1-Büyük leğen-küçük tabak.
2-Büyük bebek-küçük küp.
3-Büyük bebek küçük kalem.
4-Büyük sandalye-küçük saksı.
5-Büyük minder-küçük araba.

Öğretim sonunda değerlendirmede kullanılacak araç setleri aşağıda verilmiştir.

1-Büyük kamyon-küçük silindir.
2-Büyük minder-küçük tabak.
3-Büyük kitap-küçük kalem.
4-Büyük leğen-küçük top.
5-Büyük saksı-küçük bardak.

Öğretmen birinci aracı kutudan çıkarır (büyük leğen-küçük tabak). “Buna bak” diyerek, öğrencinin dikkatini kendisine çeker. Eline büyük leğeni alır, ”bu büyük” der ve masaya koyar. Daha sonra küçük tabağı eline alır. “Bu büyük değil” diyerek büyük leğen ile aynı hizaya, biraz daha uzağa koyar. Öğretmen daha sonra öğrenciye “hangisi büyük, büyük olanı göster” der. 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise aferin, çok güzel, bravo, alkış gibi ödüllerden, öğrenci için pekiştireç etkisi yaptığı daha önceden belirlenen biri kullanılır. Öğretmen daha sonra “hangisi büyük değil, büyük olmayanı göster” der ve yine 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise, önceden belirlenen pekiştireç kullanılır. Öğrencinin tepkisi yanlış ise, öğretmen çocuğa olumsuz bir söz söylemeden, aynı araçla öğretime geri döner.

Öğrenci bir araçla sorulan sorulara doğru tepki verdiğinde, hemen ikinci araçla öğretime geçilir. Öğrenci yanlış tepki verdiğinde aynı araçla doğru tepki alınıncaya kadar öğretime devam edilir. Bu işlem, öğretim için kullanılacak beş farklı araçla öğrenci her araçta büyük ve büyük olmayan yerleri doğru olarak gösterinceye kadar devam eder. Öğretim sırasında kullanılan bütün araçlar kavramın sunulmasından sonra masanın bir tarafında sıralanırlar.

Büyük kavramının farklı örnekleriyle değerlendirmeye geçilir.

NOT: Diğer kavramlar içinde (küçük, uzun, kısa, kalın, ince, ağır, hafif v.b.) bu öğretim modeli uygulanır.


DAİRE KAVRAMI ÖĞRETİMİ

Amaç : Öğrenci çevresinde nesnelerin daire olan bölümlerini beş kezden dördünde göstermesi.




Alt Amaçlar :

1-Öğrenci aynı tip (aynı renk, büyüklük ve malzemede) birer kare, daire ve üçgen şekilleri arasından daire olanları beş kezden dördünde göstermesi.

2-Öğrenci farklı tip (farklı renk, büyüklük ve malzemede) birer kare, daire ve üçgen şekilleri arasından daire olanları beş kezden dördünde göstermesi.

3-Öğrenci çevresindeki nesnelerin daire olan bölümlerini beş kezden dördünde göstermesi.

b)Öğretime Hazırlık : Öğretmen öğretim sırasında kullanacağı araçları kapalı bir kutunun içinde, yere kendi sandalyesinin yanına koyar. Daha sonra öğretmen ve öğrenci masada karşılıklı olarak otururlar. Öğretmen öğrenciye hangi kavram üzerinde çalışacaklarını söyler. Eğer öğrenci yerdeki kutunun içindeki araçlara bakmak isterse izin verilir. Bir kaç saniye sonra öğretmen araçları toplayıp kutuya koyar ve öğrenciye “çalışma bitiminde dolaptan istediği (top, bebek, yap- boz, v.s.) bir aracı alıp, çalışabileceğini” söyler.

AMAÇ 1’İN ÖĞRETİMİ

a)Kullanılacak araçlar: Öğretimde kullanılacak araç setleri aşağıda verilmiştir.

1-Aynı tipte (aynı renk, büyüklük ve malzemede) kırmızı fon kağıdından bir daire, bir üçgen.
2-Sarı elişi kağıdından bir kare-bir daire.
3-Yeşil plastik bir daire-bir üçgen.
4-Mukavvadan bir daire-bir üçgen.
5-Mavi renkli tahtadan bir daire-bir kare.

Öğretim sonunda değerlendirmede kullanılacak araç setleri aşağıda verilmiştir.

1-Aynı tipte (aynı renk, büyüklük ve malzemede) yeşil fon kağıdından bir daire-bir kare,
2-Mavi elişi kağıdından bir üçgen-bir daire.
3-Kırmızı elişi kağıdından bir kare-bir daire.
4-Sarı renkli tahtadan bir üçgen-bir daire.
5-Mukavvadan bir daire-bir kare.


Öğretmen birinci araç setini kutudan çıkarır (aynı büyüklükte kırmızı fon kağıdından bir daire-bir üçgen). “Bana bak” diyerek öğrencinin dikkatini kendisine çeker, eline daire şeklini alır, “bu daire” der ve masaya koyar. Sonra üçgen şeklini eline alır ve “bu daire değil” diyerek daire ile aynı hizaya, biraz daha uzağa koyar. Öğretmen daha sonra öğrenciye “hangisi daire, daire olanı göster” der. 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise aferin, çok güzel, bravo, alkış, gibi ödüllerden, öğrenci için pekiştireç etkisi yaptığı daha önceden belirlenen biri kullanılır. Öğretmen daha sonra “hangisi daire değil, daire olmayanı göster” der ve yine 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise önceden belirlenen pekiştireç kullanılır. Öğrencinin tepkisi yanlış ise, öğretmen çocuğa olumsuz bir söz söylemeden, aynı araç setiyle öğretime geri döner. Bu işlem, öğretim için kullanılacak beş farklı araç setiyle, öğrenci her araç setinden daire ve daire olmayanları doğru olarak gösterinceye kadar devam eder. Öğretim sırasında kullanılan bütün araç setleri kavramın sunulmasından sonra daire olanlar alt alta, daire olmayanlar alt alta gelecek şekilde masanın bir tarafında sıralanırlar.

Öğretim için kullanılan beş farklı araç seti ayrı ayrı sunulup, öğrencinin doğru tepkileri alındıktan sonra öğretim için kullanılan araçlar masadan kaldırılır. Daire kavramının farklı örnekleriyle değerlendirilmeye geçilir.
Öğretmen değerlendirmede kullanacağı beş farklı araç setinden birincisini kutudan çıkarır ve birinci araç setini masaya yan yana koyar (aynı büyüklükte yeşil fon kağıdından bir daire bir kare) Öğrenciye “masadaki şekillere bak ve daire olanı göster” der. 1-2 saniye bekler. Öğrenci doğru tepki verirse, daha önceden belirlenmiş olan pekiştireçlerden biri kullanılır. Sonra öğrenciye “şimdi daire olmayanı göster” der.1-2 saniye bekler. Öğrenci doğru tepki verirse yine pekiştirilir. Eğer öğrenci yanlış tepki verirse, öğretmen hiç bir şey söylemeden değerlendirmede kullandığı birinci araç setiyle öğretime geri döner. Değerlendirme sırasında öğrenci çok sayıda yanlış tepki verir ve öğretim olayına çok sık geri dönülürse, değerlendirmede kullanılan beş araç seti bittikten sonra öğretimde kullanılan araç setiyle değerlendirmeye devam edilir. Öğrenci değerlendirmede üst üste dört kez öğretim olayına geri dönmeden daire ve daire olmayanları doğru olarak gösterdiğinde çalışma biter ve öğrenciye dolaptan çalışması istediği bir araç verilir.

AMAÇ 2’NİN ÖĞRETİMİ

a)Kullanılacak Araçlar : Öğretimde kullanılacak araç setleri aşağıda verilmiştir.

1-Kırmızı fon kağıdından büyük daire-yeşil elişi kağıdından küçük üçgen.
2-Mavi plastik küçük bir daire-sarı mukavvadan büyük bir üçgen.
3-Sarı tahtadan küçük bir daire-yeşil fon kağıdından büyük bir kare.
4-Mukavvadan büyük bir daire-elişi kağıdından küçük bir üçgen.

Öğretim sonu değerlendirmede kullanılacak araç setleri aşağıda verilmiştir.

1-Sarı fon kağıdından büyük bir daire-yeşil elişi kağıdından küçük bir kare.
2-Kırmızı plastik küçük bir daire-sarı mukavvadan büyük bir üçgen.
3-Mavi plastik küçük bir kare-kırmızı mukavvadan büyük bir daire.
4-Yeşil fon kağıdından küçük bir kare-mavi elişi kağıdından büyük bir üçgen.
5-Mavi elişi kağıdından küçük bir daire-kırmızı fon kağıdından büyük bir üçgen.

Öğretmen birinci araç setini kutudan çıkarır (kırmızı fon kağıdından büyük bir daire-yeşil elişi kağıdından küçük bir üçgen). “Bana bak” diyerek öğrencinin dikkatini kendisine çeker. Eline daire şeklini alır, ”bu daire” der ve masaya koyar. Sonra üçgen şeklini eline alır ve “bu daire değil” diyerek daire şekliyle aynı hizaya, biraz daha uzağa koyar. Öğretmen daha sonra öğrenciye “hangisi daire, daire olanı göster”der. Bir-iki saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise aferin,çok güzel, bravo, alkış gibi ödüllerden, öğrenci için pekiştireç etkisi yaptığı daha önceden belirlenen biri kullanılır. Öğretmen daha sonra “hangisi daire değil, daire olmayanı göster der ve yine 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise, önceden belirlenen pekiştireç kullanılır. Öğrencinin tepkisi yanlış ise, öğretmen çocuğa olumsuz bir söz söylemeden aynı araç setiyle öğretime geri döner Bu işlem, öğretim için kullanılacak beş farklı araç setiyle, öğrenci her araç setinde daire ve daire olmayanları doğru olarak gösterinceye kadar devam eder. Öğretim sırasında kullanılan bütün araç setleri kavramın sunulmasından sonra daire olanlar alt alta, daire olmayanlar alt alta gelecek şekilde masanın bir tarafında sıralanırlar.

Öğretim için kullanılan beş farklı araç setinin ayrı ayrı sunulup, öğrencinin doğru tepkileri alındıktan sonra, öğretim için kullanılan araçlar masadan kaldırılır. Daire kavramının farklı örnekleriyle değerlendirmeye geçilir.
Değerlendirme sırasında öğrenci çok sayıda yanlış tepki verir ve öğretim olayına çok sık geri dönülürse, değerlendirmede kullanılan beş araç seti bittikten sonra, öğretimde kullanılan araç setleriyle değerlendirmeye devam edilebilir. Öğrenci değerlendirmede üst üste dört kez, öğretim olayına geri dönmeden, daire ve daire olmayanları doğru olarak gösterdiğinde çalışma biter ve dolaptan istediği bir araç verilir.




AMAÇ 3’ÜN ÖĞRETİMİ
a) Kullanılacak Araçlar :Öğretimde kullanılacak araçlar aşağıda verilmiştir.

-Silindir, otomobil, yuvarlak camlı gözlük, saat, daire-üçgen ve dikdörtgen şekillerinden oluşmuş insan figürü.

Öğretim sonu değerlendirmede kullanılacak araçlar aşağıda verilmiştir.

- İlaç kutusu, saksı, koni, fener, üzerinde değişik geometrik şekiller olduğu bir kağıt.


Öğretmen birinci aracı kutudan çıkarır (Silindir).”Bana bak” diyerek öğrencinin dikkatini kendisine çeker. Silindirin daire olan yerini göstererek “bu daire”der. Sonra silindirin daire olmayan yerini göstererek “bu daire değil”der. Daha sonra öğrenciye “haydi bakalım sen göster, bu silindirin daire olan yerini” der. 1-2 saniye bekler. Öğrencinin, tepkisi doğru ise aferin, çok güzel, bravo, alkış v.s. gibi ödüllerden, öğrenci için pekiştireç etkisi yaptığı daha önceden belirlenen biri kullanılır. Öğretmen daha sonra “silindirin daire olmayan yerini göster” der ve yine 1-2 saniye bekler. Öğrencinin tepkisi doğru ise, önceden belirlenen pekiştireç kullanılır. Öğrencinin tepkisi yanlış ise, öğretmen çocuğa olumsuz bir söz söylemeden, aynı araçla öğretime geri döner. Öğrenci bir araçla sorulan sorulara doğru tepki verdiğinde, hemen ikinci araçla öğretime geçilir. Öğrenci yanlış tepki verdiğinde aynı araçla doğru tepki alınıncaya kadar öğretime devam edilir. Bu işlem, öğretim için kullanılacak beş farklı araçla öğrenci her araçta daire ve daire olmayan yerleri doğru olarak gösterinceye kadar devam eder.

Sonra değerlendirmede kullanılan ikinci araçla (saksı) değerlendirmeye devam edilir. Değerlendirme sırasında öğrenci çok sayıda yanlış tepki verir ve öğretim olayına çok sık geri dönülürse, değerlendirmede kullanılan beş araç seti bittikten sonra, öğretimde kullanılan araçlarla değerlendirmeye devam edilir. Öğrenci değerlendirmede üst üste dört kez, öğretim olayına geri dönmeden, daire ve daire olmayan yerleri doğru olarak gösterdiğinde çalışma biter ve öğrenciye dolaptan istediği bir araç verilir.

NOT: Diğer kavramların (üçgen,kare vb.) öğretiminde de aynı öğretim modeli uygulanır.







DAİRE, ÜÇGEN VE KARE ÇİZİMİNİN ÖĞRETİLMESİ


DAİRE ÇİZİMİNİN ÖĞRETİMİ


1- 1- Öğretmen yere bir daire çizer. Çocuk öğretmenle saatin hareketi yönünde daire üzerinde yürür. Çocuk bu alıştırma ile dairenin yuvarlak şeklini hisseder.
2- 2- İki çocuk karşılıklı el ele tutuşur ve daire şeklinde dönerler.
3- 3- Öğretmen ve çocuk ayakta iken, öğretmen çocuğun arkasında durur ve çocuğun bileklerinden tutar. Çocuk dönerek merkezi öğretmen olan bir daire çizer.

a)- Çalışırken renkli eşarp veya mendil tutarak dans etme hareketleri yapabilir.
b)- Çocuk iki eliyle eşarbın iki ucundan tutar, kollarını öne uzatır ve merkezi kendi olan bir daire çizer.
c)- Çocuk tahtanın önünde durur ve tüm kollarıyla dairesel hareketler yaparak tahtaya daireler çizer.
d)- Öğretmen tahtaya daire çizer. Çocuk tebeşir kullanmadan yumruğu ile dairenin üzerinden gider. Aynı çalışmayı parmaklarıyla yapar.
e)- Öğretmen büyük bir resim kağıdına bir helezon çizer. Çocuk küçük bir oyuncak arabayı bu helezonun üzerinden hareket ettirerek helezonu yol gibi kullanır.


KARE ÇİZİMİNİN ÖĞRETİMİ


1- Öğretmen yere büyük bir çizer. Çocuk karenin kenarları üzerinde yürür. Köşelerine gelince tüm vücuduyla dönüş yapar. (Çocuk köşelerin ne olduğunu hissettikten sonra köşeleri sayabilir.) öğretmen “yürü, dur, dön” v.s. emirler verir.



2-













Bu şekil yere çizilir. Köşelere birer çocuk konur. Çocuk bir uçtan yürümeye başlar. Köşelere gelince, arkadaşlarının yanında durur. Yürümeye devam eder.

3- Öğretmen büyük bir kağıda yandaki alttaki şekli çizer.


Çocuğa bir oyuncak araba verir. Çocuk bir şekli yol kabul edip, arabayı yol üzerinde yürütür.

4- 4- Öğretmen yere bir kare çizer. Çocuğun arkasında durur. Karenin kenarları üzerinde birlikte yürür, köşeleri de birlikte dönerler. Çocuk alıştırmayı tek başına tekrar eder.
5- 5- Büyük kağıda veya tahtaya bir kare çizilir. Karenin köşeleri X şekliyle birleştirilmiştir. Çocuk yumruğunun altıyla karenin kenarları üzerinden gider. Köşelerde durur.
6- 6- Çocuğa işitsel bir işaret verilir. Bu bir zil olabilir. Çocuk köşeye geldikçe öğretmen zili çalar. Köşe kavramıyla zil sesi çocukta birleşir.
7- 7- Çizgili bir kağıdın sol alt köşesine bir nokta konur. Çocuğa bir kağıtla ilgili aşağıdaki emirler verilir.

a- a- Kalemini noktaya koy.
b- b- Yukarıya doğru çiz.
c- c- Sağa doğru çiz.
d- d- Aşağıya doğru çiz.
e- e- Sola doğru çiz.
f- f- Noktada dur.








ÜÇGEN ÇİZİMİNİN ÖĞRETİMİ

1-Her kenarı 50 cm olan üçgeni öğretmen yere çizer. Çocuk bu üçgenin üzerinden yürür, tüm köşelerde döner. Çocuk üçgen köşesinin kareninkinden farklı olduğunu anlamalıdır. (Karede tüm vücudu ile dönerken, üçgende yarım dönecektir.)

2- Çocuk üçgende hızlı hızlı yürür, yine köşelerin kare köşesinden farklı
olduğunu hissetmeye çalışır.

3- a) Öğretmen çocuğun arkasında durur, bileklerinden tutar, birlikte üçgen
üzerinde yürürler.

b) Öğretmen tahtaya üçgen çizer, çocuk parmağıyla üçgenin kenarları üzerinde gider.

4- a) Tahtaya sol alt köşeye bir nokta konur, bu nokta üçgen için başlama
noktasıdır. Çocuğa sözel emirler verilir. Çocuk üçgeni kendisi yapar. (Yeni kelime olarak “eğri” kelimesi öğretilir.

b) Rahat ve kolay üçgen çizme: Çocuk bir noktadan başlayıp, yana ve eğri çizgi çizerek üçgen çizmeyi öğrenir. (Öğretmen çizginin yönünü belirten emirler verir.)


Kaynak : Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) / Denizli Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü Yayınları.

KAVRAM ÖĞRETİMİ

Kavram
Kavramlar, benzer ve/veya ortak özellikleri olan nesne, olay, fikir ve davranışların oluşturduğu sınıflamaların soyut temsilcileridir. Kavramların gerçek hayatta tam karşılıkları yoktur, örnekleri vardır.
Eğitim açısından kavram ise, ortak tepkiye yol açan ilişkili uyaran takımıdır (Özyürek, 1984).
Kavramlar, insanların duygu, düşünce ve hareket bütünlüğü içinde edindikleri tecrübeleri ile oluşurlar. Kavramlar somut ve soyut (tanımlanmış) olarak incelenebilir;
Somut Kavramlar: Fiziksel özellikleri duyu organları ile algılanabilen kavramlardır. Somut kavramlar genellikle okul öncesi dönemde öğrenilmektedir.
Soyut (tanımlanmış) Kavramlar: Bazı kavramlar, kavramın nitelikleri ya da kavramlar arasındaki ilişkiler, objenin kendisi somut olarak gösterilerek açıklanamaz. Bu tür kavramların tanımlanması gereklidir.

*** Somut kavramlar, soyut kavramların öğrenilmesinde önkoşuldur.
Kavramın Özellikleri
• Kavramlar, dünyadaki gerçek obje ve olayların tecrübemize dayalı olarak algılanan özellikleri kadar tanımlanabilmektedirler.
• Obje ve olayların algılanan özellikleri bireyden bireye değişebilir.
• Kavramların bazı özelikleri, bazen birden fazla kavramın üyesi olabilirler.
* Kavramlar objelerin ve olayların hem doğrudan hem de dolaylı olarak gözlenebilen özelliklerinden oluşurlar.
* Kavramlar çok boyutludur.
* Kavramlar kendi içlerinde, özelliklerine uygun belli ölçütlere göre gruplanabilirler.
* Kavramlar dille ilgilidir, sözcüklerle ifade edilirler.
* Kavramların özellikleri de kendi içinde birer kavramdır.
* Nitelikler arasındaki ilişkiyi ve onların işlevini belirleyen kurallar, kavramı tanımlamaktadır.
* Kavramların ilişkili ve ilişkisiz nitelikleri bulunmaktadır.
* Kavramın aşamalı sınıflandırılması (Taksonomi) kavramın yapısına ilişkin özelliktir.
Kavramın Yapısına İlişkin Özellikler
•Kavramın yapısal özellikleri, kavramın kendisinde var olan ve bir kavramı diğer bir kavramdan ayıran özelliklerdir. Bu özellikler:
•fiziksel olabileceği gibi (örn., şekil, renk,vb.)
•tanımsal da olabilir (örn., güçlük düzeyi,kural ya da kuralları).
•Kavramın Kurallarının Yapısı
•Kavramın İlişkili (Ayırıcı) ve İlişkisiz (Ayırıcı Olmayan) Nitelikleri
•Kavramın Taksonomik Düzeyi:
Kavramın Kurallarının Yapısı
•Nitelikler arasındaki ilişkiyi ve onların işlevini belirleyen kurallar, kavramı tanımlar.

•Bu kurallar çok sayıda aynı niteliğin bir arada bulunmasını içerebileceği gibi birbirinden farklı niteliklerin bir arada bulunmasını da içerebilir.
Aynı niteliklerden oluşan kavramlar, niteliklerin farklılaştığı kavramlardan daha kolay öğrenilmektedir.
•Farklı renkte, aynı türde iki nesne arasından “kırmızı renkte olanı göster” dendiğinde, üç kezden ikisinde gösterir. (1 tane kırmızı pil ve 1 tane kırmızı pil gibi)
•Farklı renkte, farklı tipte iki nesne arasından “kırmızı renkte olanı göster” dendiğinde, üç kezden ikisinde gösterir. (1 tane büyük kırmızı düğme ve 1 tane küçük kırmızı düğme gibi)
•Farklı renkte, farklı türde iki nesne arasından “kırmızı renkte olanı göster” dendiğinde, üç kezden ikisinde gösterir. (1 tane kırmızı kalem ve 1 tane yeşil düğme gibi)Kavramın İlişkili (Ayırıcı) ve İlişkisiz (Ayırıcı Olmayan) Nitelikleri
•Kavramın ilişkili (ayırıcı) nitelikleri, kavramın yapısında vardır ve kavramı tanımlar.
•İlişkili nitelikler, kavramın benzer özelliklerinin oluşturulmasında yardımcı olur.
Örneğin, “kare” kavramının ilişkili niteliği, karenin şeklidir.
•Kavramın ilişkisiz (ayırıcı olmayan) nitelikleri ise, kavramın yapısında vardır ve kavramı tanımlamaz.
•İlişkisiz nitelikler, kavramın örneklerinin farklı olmasını sağlar.
Örneğin, “kare” kavramının ilişkisiz niteliği, karenin kağıttan kesilmiş olması, büyük ya da küçük olması, kumaştan yapılmış olması vb.dir.
•Analiz yapılırken kavramın ilişkili ve ilişkisiz niteliklerini ayırmak güçleştikçe, kavramın çocuk tarafından öğrenmesinin de güçleşeceği düşünülmelidir.
•İlişkisiz niteliklerin somut örneklerinin sunulması kavramın öğrenilmesini kolaylaştırır.
•Kavram analiz edilirken ilişkisiz niteliklerin iyi belirlenmesi ve somutlaştırılması önem taşımaktadır
Örnekler
Kavram: kırmızı
İlişkili (Ayırıcı) Nitelik: Rengi
İlişkisiz (Ayırıcı Olmayan) Nitelik: Farklı şekil, malzeme, büyüklük vb. araçlar (kırmızı kare, kırmızı lego, kırmızı kumaş, kırmızı mandal)
Kavram: 3
İlişkili (Ayırıcı) Nitelik: Sayılan, görülen nesnenin üç tane olması
İlişkisiz (Ayırıcı Olmayan) Nitelik: Farklı yerlerde, farklı şekillerle, farklı renklerle, farklı büyüklüklerde vb. yazılmış üç rakamı (Yazıyla yazılması, romen rakamıyla yazılması, kırmızı kalemle yazılması, küçük yazılması)
Kavramın Taksonomik Düzeyi
Taksonomi, aşamalı sınıflama sistemidir.
•Taksonomik düzey, bir kavramın hangi sayıda kavramı içerdiğini ifade etmektedir. Bir başka deyişle kavramın güçlük düzeyinin bir ifadesidir.
•Kavramın taksonomik düzeyinin yüksek olması karmaşık bilgi düzeyinde olduğunu gösterir.
Örnekler
Bitki, çiçekli bitki, gül kavramları aynı kavram hiyerarşisinin üyeleridir.
Bitki


Çiçekli bitki
Gül
Kavram: Bitki
İlişkili (Ayırıcı) Nitelik: Canlı olması, fotosentez yapması, yaprak, kök, gövde,tozlanma yolu ile üremesi.
İlişkisiz (Ayırıcı Olmayan) Nitelik: Farklı şekillerde, büyüklüklerde, yerlerde, renklerde vb. olması.
Kavram: Çiçekli Bitki
İlişkili (Ayırıcı) Nitelik: Canlı olması, fotosentez yapması, yaprak, kök, gövde, tozlanma yolu ile üremesi ve çiçekli olması.
İlişkisiz (Ayırıcı Olmayan) Nitelik: Farklı şekillerde, büyüklüklerde, yerlerde, renklerde vb. olması.
Kavram: Gül
İlişkili (Ayırıcı) Nitelik: Canlı olması, fotosentez yapması, yaprak, kök, gövde, tozlanma yolu ile üremesi, çiçekli olması, dikenleri, kokusu ve biçimi.
İlişkisiz (Ayırıcı Olmayan) Nitelik: Farklı şekillerde, büyüklüklerde, yerlerde, renklerde vb. olması.
Önemli Not
•Kavramın en üst basamağındaki ilişkili nitelik kavramı diğer basamakları için de geçerlidir.
•Sıralamadan aşağıya inildikçe kavramların ilişkili niteliklerinin sayısı da artmaktadır.
•Kavramın altında yer alan ilişkili nitelikler yukarıya doğru çıkıldıkça da ilişkisiz nitelik özelliği kazanmaktadır.
Kavramın Sunulmasına İlişkin Özellikler
•Kavram Örneklerinin Benzerliği
•Kavramın Olumlu ve Olumsuz Örnekleri
•Örneklerin Sırası
•Öğretmen Yönergelerinin Kontrol EdilmesiKavram Örneklerinin Benzerliği
•Kavramlar öğrenilirken benzer ve yakın örneklere yer verilmesi kavramın öğrenilmesini kolaylaştırır.
•Kavramı öğretirken ilişkisiz niteliklerin sistematik olarak farklılaştırılması gerekmektedir.
•Örneğin, kırmızı kavramını öğretirken, iki farklı, üç farklı ve dört farklı renkte gruplamalar yapılır. Grubun içinde yer alan araçlar da kağıttan, kumaştan, tahtadan yapılan araçlar olarak değiştirilir.
•Örneğin, kırmızı kare-yeşil kare gibi. Daha sonra ilişkisiz niteliğinden boyut kısmını farklılaştırılır. Örneğin, büyük karton kırmızı kare-küçük karton kırmızı kare gibi. Daha sonra da kullanılan malzeme değiştirilir.
•Örneğin, büyük tahta kırmızı kare- küçük kırmızı kumaş kare gibi.
Kavramın Olumlu ve Olumsuz Örnekleri
•Olumlu örnekler, kavramı örnekler.
•Olumsuz örnekler, kavramın örnek olmayanlarını örnekler.

•Kavramın olumlu ve olumsuz örneklerini olabildiğince somutlaştırmak öğrenmeyi kolaylaştıracaktır.
•Kavramın olumlu ve olumsuz örneklerinin karışık olarak sunulması öğrenmeyi kolaylaştırmaktadır. Çünkü kavramın olumlu ve olumsuz örneklerinin karışık sunulması, kavramı tanımlayan niteliklerin açıkça ortaya çıkmasını sağlamaktadır.
Örnek
Kavram: Meyve
•Olumlu Örnekler: Elma, muz, karpuz, erik (meyve örnekleri)
•Olumsuz Örnekler: Papağan, masa, resim, patlıcan (meyve olmayan örnekler)
Kavram: Yazlık giysi
•Olumlu Örnekler: Şort, mayo, askılı bluz, bikini, terlik, bandana
•Olumsuz Örnekler: Palto, bot, kazak, çizme, atkı, eldivenÖrneklerin Sırası
•Kavramın olumlu ve olumsuz örnekleri tek tek gösterilebileceği gibi tümü aynı anda birlikte de gösterilebilir.
•Örneklerin tek tek gösterilmesinde olumlu ya da olumsuz örnek gösterilir, tepki alındıktan sonra geri çekilir. Sonra bir başka olumlu ya da olumsuz örneğe yer verilir.
•Tüm örneklerin bir arada verilmesinde ise, öğrenci tüm olumlu ve olumsuz örneklere tepkide bulununcaya kadar örneklerden hiçbiri geri çekilmez.
•Öğrenciye önceki olumlu ve olumsuz örnekleri görme fırsatı verilerek öğrenmesi pekiştirilir.
Öğretmen Yönergelerinin Kontrol Edilmesi
•Kavram öğretirken kullandığımız örnekleri seçmek kadar önemli olan bir başka nokta da kullandığımız ifadeleri ve yönergeleri kontrol etmektir.
•Öğretmenin kavram öğretimi sırasında kullandığı ifade ve yönergeler, öğrencinin dikkatini öğretimde kullanılan araçlara ve daha da önemlisi öğretilmek istenen kavrama çekmelidir.
Kavram Çeşitleri ve Örnekleri
•Yer Bildiren Kavramlar (Konum Kavramları):
Üstünde-altında, arasında, içinde-dışında, sağında-solunda, önünde-arkasında, yanında, yakında-uzakta, ilk-son, gibi.
•Zıtlık Bildiren Kavramlar:
Sıcak-soğuk, açık-kapalı, temiz-kirli, yumuşak-sert gibi.
•Miktar Kavramları:
Az-çok, ağır-hafif, dolu-boş, bütün-yarım-çeyrek gibi.
•Niteleme Kavramları:
Uzun-kısa, kalın-ince, büyük-küçük gibi.
•Karşılaştırmalı Kavramlar:
Daha geniş, daha büyük, daha ağır gibi.
•Eylem Bildiren Kavramlar:
Gel, koş, al, ver, doldur, boşalt, getir, at, fırlat, vur, yerleştir, kes, yırt, atla, oyna, bırak, kalk, otur, git, yürü, dur, gibi.
•En Üst Dereceyi Bildiren Kavramlar:
En geniş, en büyük, en ağır gibi.
•Renk Kavramları:
Kırmızı, kırmızı, mavi, yeşil, siyah, beyaz, kahverengi gibi.
•Ad Bildiren Kavramlar:
(a) Genel Kavramlar: Yiyecek, içecek, giyecek, bitkiler, hayvanlar, oyuncak, mobilya, geometrik şekiller, gibi.
(b) Belirgin Kavramlar: Et, portakal, araba, erkek, sandalye, masa, gömlek, daire, gibi.
(c) En Belirgin: Selpak, Hürriyet, Tofaş gibi.KAVRAM ÖĞRENME
Kavram öğrenme; Nesneleri, olayları ya da insanları bir sınıfa koyabilme ve bu sınıfa bir bütün olarak tepkide bulunabilme durumudur (Özyürek, 1984).
Kavram öğrenmede iki farklı görüş savunulmaktadır.
Bunlardan birincisi; tanımlanmış niteliklerin ve ayırt edici özelliklerin bir kategorinin üyelerinin ortaya çıkardığını varsayar. Örneğin bu görüşe göre, sayfalarında yer alan içeriği resimleme ya da fotoğraflama biçimi, sınır çizgileri, boyutları bir magazini gazeteden ayırt eder.
İkinci görüş ise, kavram öğrenmenin belirli bir soyutlama sürecinin içerdiğini ve her kavramın soyutlanmış bir modeli olduğunu varsayar. Bu modele ise prototip adı verilir. İnsan zihnindeki bu prototip, kavramı en iyi temsil edendir yani en iyi örneğidir. Bu görüşe göre, çocuklar önce en iyi örnekleri (prototipleri) ve bu örneklerin aracılığıyla da kavramları öğrenirler. Örneğin, kuş kavramı
Zihin Özürlülerde Kavram Öğrenme
Zeka geriliğinin 2002 AAMR tanımı şöyledir:
Zeka geriliği, zihinsel işlevde bulunma ve kavramsal, sosyal ve pratik uyumsal becerilerde kendini gösteren uyumsal davranışların her ikisinde anlamlı sınırlılıklar olarak karakterize edilen bir yetersizliktir. Bu yetersizlik 18 yaşından önce başlar (Luckasson ve diğerleri, 2002, s. 8).
Zihin özürlü bireylerin zekalarındaki gerilik, zihin işlevlerine sınırlılıklar getirmektedir. Sonuç olarak zihin özürlü bireyler;
* zihinsel bir süreç olan kavram oluşumunun gerçekleştiği normal gelişim aşamalarını gösteremezler.
* sosyal ve algısal zorluklar yaşarlar,
* kavramları bireysel yaşantılarıyla etraflarındaki çevreyi doğru bir şekilde gözlemleyemezler,
* kavramları gözlem ve yaşantı yoluyla öğrenmede güçlük çekerler (Prater, 1993).
Görüşler
Gelişimsel Görüş:
Bu görüşe göre, zihin özürlü bireylerin geçtiği bilişsel gelişim basamakları ve bu basamakları geçişte izlenen sıra normallerle aynı olmaktadır. Farklılık hızda ve ulaşılan en son gelişim basamağındadır. Sadece ağır derecede zihin özürlüler ileri basamaklara ulaşamamaktadırlar (Eripek, 1996).
Farklılık Görüşü:
Bu görüşün karşısında olan Farklılık Görüşüne göre, zihin özürlülerin bilişsel gelişimleri sadece hız ve ulaşılan düzey yönünden değil, gelişimin niteliği yönünden de normallerden farklılık göstermektedir.
Zihin özürlü bireylerin sıklıkla:
•uygun uyarıcılara cevap vermede,
•gelen bilginin organize edilmesi ve sınıflandırılmasında,
•kavramları gözlem ve yaşantı yoluyla öğrenmede,
•soyut kavramların öğreniminde güçlükleri vardır.
Ayrıca,
•kısa dönemli hafıza işleminin yetersizliği,
•başarısızlık beklentisi,
•sıklıkla sınırlı dil becerileri bu bireylerin genel özellikleridir.ZİHİN ÖZÜRLÜLERDE KAVRAM ÖĞRETİMİ
•Zihin özürlülerin gelişim özellikleri dikkate alınarak kavram öğretiminde daha özel programlar düzenlenmelidir.
•Zihin özürlülere kavram öğretimi için bireyselleştirilmiş öğretim programları hazırlanabilir,
•öğretim sürecinde de hazırlanan basamaklar belli bir düzen içinde uygulanabilir. Kavram Öğretiminde İzlenmesi Gereken Basamaklar
1. Öğrenci performansının belirlenmesi,
2. Kavram analizi,
3. Öğretim amaçlarının belirlenmesi ve listelenmesi,
4. Materyallerin seçimi ve geliştirilmesi,
5. Olumlu ve olumsuz örneklerinin seçimi ve listelenmesi,
6. Öğretmenin kavramı sunma stratejileri,
7. Test (Değerlendirme) örneklerinin seçimi ve uygulanması,
8. Hataların analiz edilmesi ve düzeltilmesi.Öğrenci Performansının Belirlenmesi
•Fiziksel özellikleri, bireysel özellikleri, ayırt etme, analiz etme, sentez gücü, transfer etme ve öğrenme stilleri gibi bilişsel özellikleri dikkate alınarak öğretim amaçları belirlenmelidir.
Kavram Analizi
•Kavram analizinde aşağıdaki sorulara verilecek cevaplar dikkate alınarak öğretim desenlenebilir:
1. Öğrenciye hangi kavram(lar) kazandırılacak?
2. Öğretilecek kavramın ilişkili ve ilişkisiz nitelikleri nelerdir?
3. Yeni öğretilecek kavramla ilgili olan ve daha önce öğrenilmiş kavramlar hangileridir?
4. Öğretilecek kavramın olumlu ve olumsuz örnekleri nelerdir?
5. Öğretilecek kavramı içeren kurallar nelerdir?Öğretim Amaçlarının Belirlenmesi ve Listelenmesi
•Öğretmen açık ve uygun öğretimsel amaçlar belirlemelidir.
•Aynı zamanda öğretmen öğretim sırasında aktarılacak kavramın anlamında karar kılmalıdır.
•Öncelikle sade, yalın tanımlar öğretilmelidir.
•Öğretim sırasında kavramın iki ya da daha fazla sayıda anlamının bir arada öğretilmeye çalışılması durumunda, öğrenci kavramın bir anlamını bile öğrenemeyebilir.
Ayırt etme Analizi
•Kavram öğretiminden önce, öğretilecek kavramın ayırt etme düzeyinde öğrenilmiş olması gereklidir.

•Kavram ayırt etme düzeyinde öğrenilmemiş ise kavram öğretimi gerçekleşemez. Bu nedenle öncelikle öğrenciye öğretilmesi istenen kavramın ayırt etme analizi yapılmalıdır.
•Ayırt etme (eşleme), aynı (eş) nesneleri bir araya getirmek demektir.

Zihin Engelliler